Σχέδιο «Ενοίκιο Έναντι Δόσης»
Σκοπός του Σχεδίου
Το πράσινο φως για να τεθεί σε εφαρμογή το Σχέδιο «Ενοίκιο Έναντι Δόσης», αναμένεται να δώσει προσεχώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σκοπός του οποίου είναι η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και κατ’ επέκταση, η άμβλυνση των κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεων τόσο για την κυπριακή οικονομία, αλλά κυρίως για τους ευάλωτους δανειολήπτες και νοικοκυριά. Συγκεκριμένα, η τελική μορφή του σχεδίου, για την οποία καθοριστική ήταν η συμβολή της ομάδας του γραφείου μας όσον αφορά τη σύνταξη των τροποποιητικών νομοθεσιών, εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 6 Ιουλίου 2023 και αναμένεται να υποβληθεί επίσημα στις Βρυξέλλες για οριστική έγκριση.
Την τελευταία δεκαετία τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ταλανίζουν τόσο την οικονομία όσο και την κοινωνία με αποτέλεσμα να αναφύεται η ανάγκη εξεύρεσης λύσης για την διασφάλιση και προστασία των ευάλωτων δανειοληπτών. Αναζητώντας μια δίκαιη και μόνιμη λύση για εξόφληση στεγαστικών μη εξυπηρετούμενων δανείων το σχέδιο αυτό αποτελεί μια καινοτομία η οποία τείνει να προστατεύσει κατά βάση τα ευάλωτα νοικοκυριά.
Βασικός στόχος του Σχεδίου αυτού είναι η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, η πολιτική ενίσχυση της πρώτης κατοικίας, καθώς και η διασφάλιση της οικονομικής αξιοπιστίας και σταθερότητας της χώρας.
Δικαιούχοι του Σχεδίου
Δικαίωμα ένταξης στο Σχέδιο «Ενοίκιο Έναντι Δόσης» θα έχουν λήπτες κοινωνικών παροχών με μη εξυπηρετούμενα δάνεια στις 31/12/2021 και τα οποία παρέμειναν μη εξυπηρετούμενα στις 31/12/2022, με εξασφάλιση την κύρια κατοικία, αγοραίας αξίας μέχρι €250.000.
Η δεύτερη κατηγορία δικαιούχων αποτελείται από όλους τους αιτητές στα σχέδια ΕΣΤΙΑ και ΟΙΚΙΑ, οι οποίοι αξιολογήθηκαν ή θα αξιολογηθούν ως επιλέξιμοι αλλά μη βιώσιμοι, με αγοραία αξία κύριας κατοικίας μέχρι €350.000.
Στην τρίτη κατηγορία εντάσσονται όλοι οι αιτητές στα σχέδια ΕΣΤΙΑ και ΟΙΚΙΑ, οι οποίοι εγκρίθηκαν για ένταξη στα εν λόγω σχέδια και στη συνέχεια η ένταξή τους τερματίστηκε.
Αποτελέσματα του σχεδίου
Το κράτος προσφέρει μια εναλλακτική λύση κατά την οποία οι πολίτες θα μεταβιβάσουν την ιδιοκτησία της κύριας τους κατοικίας στην ΚΕΔΙΠΕΣ, διατηρώντας τη διαμονή τους στην κύρια κατοικία χωρίς άλλη οικονομική επιβάρυνση, με το ενοίκιο να καταβάλλεται πλήρως από το κράτος. Συγκεκριμένα, ο φορέας υλοποίησης του σχεδίου θα είναι η ΚΕΔΙΠΕΣ, στην οποία θα μεταβιβαστούν τα ακίνητα, οι ιδιοκτήτες των οποίων θα συμμετέχουν στο σχέδιο. Πριν από τη μεταβίβαση από τους δανειολήπτες της κύριας κατοικίας τους στην ΚΕΔΙΠΕΣ, θα πρέπει οι τράπεζες και οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων να προβαίνουν σε αμετάκλητη και πλήρη διαγραφή του δανείου που εξασφαλίζεται από την κύρια κατοικία και να άρουν την υποθήκη επί της κατοικίας. Ακολούθως, η ΚΕΔΙΠΕΣ θα ενοικιάζει το ακίνητο στον ιδιοκτήτη του, που ήταν ο πρώην δανειολήπτης, για περίοδο 10 με 15 χρόνια. Το κράτος θα καταβάλλει πλήρως το ενοίκιο για το ακίνητο, στο οποίο θα συνεχίσει να διαμένει ο δικαιούχος στην ΚΕΔΙΠΕΣ. Αφού παρέλθουν 5 χρόνια, οι δανειολήπτες αλλα και συγγενείς πρώτου βαθμού θα έχουν το δικαίωμα επαναγορας της κατοικίας.
Τα υπέρ και τα κατά του σχεδίου
Οι δανειολήπτες που θα ενταχθούν στο σχέδιο θα προχωρήσουν σε οριστικό διακανονισμό του δανείου εξακολουθώντας να διαμένουν στην κατοικία τους ως ενοικιαστές με μόνο μειονέκτημα την απώλεια της ιδιοκτησίας τους. Για τις τράπεζες και τις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων, το σχέδιο αυτό θα αποτελεί τον βασικό διακανονισμό των δανείων των ευάλωτων δανειοληπτών και στα κατά θα εμπίπτει η διαγραφή των δανείων. Ακολούθως, για το κράτος στα θετικά του σχεδίου εμπίπτει η προστασία που θα παρέχεται στις τρωτές ομάδες του πληθυσμού από την εκποίηση της κύριας κατοικίας και στα αρνητικά εμπίπτει το δημοσιονομικό κόστος που θα προκύψει κατα την εφαρμογή του σχεδίου.
Σε κάθε περίπτωση με την εφαρμογή του σχεδίου αυτού θα είναι πλέον προστατευμένες οι ευάλωτες ομάδες πολιτών που δεν έχουν τη δυνατότητα βιώσιμης αναδιάρθρωσης του δανείου τους που εξασφαλίζεται από την κύρια κατοικία τους και οι οποίοι έρχονται αντιμέτωποι με τη πιθανότητα εκποίησης της κύριας κατοικίας τους. Πλέον, θα διατηρούν τη διαμονή τους στην κύρια κατοικία χώρις οικονομική επιβάρυνση αφού το ενοίκιο θα καταβάλλεται πλήρως από το κράτος σε μακροχρόνιο ορίζοντα.
